سالگرد ارتحال حضرت امام خمینی(ره)

سی و ششمین سالگرد ارتحال حضرت امام خمینی(ره)

امام خمینی (ره) به عنوان بنیان‌گذار جمهوری اسلامی ایران، نه‌تنها در عرصه سیاست و رهبری دینی نقش‌آفرین بودند، بلکه زندگی فردی و اجتماعی ایشان نیز بازتابی از التزام عمیق به اصول و آموزه‌های اسلام بود. بررسی سبک زندگی، نگاه به قانون، احترام به حقوق عمومی و حمایت از حضور اجتماعی زنان، بخشی از سیره عملی امام است که می‌تواند برای جامعه امروز الهام‌بخش باشد.

امام خمینی (ره) را می‌توان از معدود شخصیت‌های تاریخ معاصر دانست که شیوه زندگی شخصی و کنش‌های اجتماعی و سیاسی‌اش به‌طور کامل منطبق با اصول دینی و اعتقادی‌اش بود. ایشان نه‌تنها در عرصه نظری، بلکه در عمل نیز نشان دادند که دین می‌تواند مبنای رفتاری جامع برای اداره زندگی فردی و اجتماعی باشد.

یکی از برجسته‌ترین ویژگی‌های امام خمینی (ره)، احترام عمیق و عملی به قانون بود. ایشان همواره مردم را از بی‌نظمی، بی‌قانونی و هرج‌ومرج برحذر داشته و رعایت قوانین جمهوری اسلامی را شرط مشروعیت بسیاری از اقدامات می‌دانستند. پاسخ‌های مکرر ایشان به استفتائات فقهی با عباراتی مانند «طبق مقررات جمهوری اسلامی» گویای آن است که حتی در مسائلی که می‌توانست صرفاً فقهی تلقی شوند، امام بر رعایت قانون تأکید داشتند.

نمونه بارز دیگری از تقید امام به قانون را می‌توان در دوران اقامت ایشان در فرانسه مشاهده کرد. ایشان در نوفل لوشاتو، با اینکه در کشوری غیرمسلمان زندگی می‌کردند، همچنان خود را موظف به رعایت قوانین آن کشور می‌دانستتند. در ماجرای ذبح گوسفند در حیاط منزل، امام با اینکه گوشت قربانی با آداب اسلامی تهیه شده بود، از مصرف آن خودداری کردند و علت را تخلف از قوانین بهداشتی فرانسه دانستند. این رفتار، نشانه‌ای روشن از پایبندی عمیق امام به نظم و قانون بود، حتی اگر در محیطی خارج از نظام اسلامی قرار داشتند.

امام خمینی (ره) همچنین نسبت به حقوق دیگران، به‌ویژه همسایگان، حساسیت ویژه‌ای داشت. در نوفل لوشاتو، با وجود اینکه هیچ شکایتی از جانب همسایگان به دلیل ازدحام و رفت‌وآمدهای زیاد مطرح نشده بود، امام بارها از آنان عذرخواهی کردند و حتی در پایان اقامت خود برای اهالی روستا هدیه‌ای فرستادند. این اقدام، نمادی از منش اخلاقی امام و دغدغه ایشان نسبت به آسایش اطرافیان بود.

در عرصه حضور زنان در جامعه نیز، امام خمینی (ره) دیدگاهی متمایز با بسیاری از هم‌عصران خویش داشتند. برخلاف جریان‌های سنت‌گرایی که جایگاه اجتماعی زن را محدود به خانه می‌دانستند، امام همواره بر ضرورت مشارکت فعال زنان در عرصه‌های مختلف سیاسی، اجتماعی و فرهنگی تأکید می‌کردند. روایت‌های به‌جای‌مانده از خانم مرضیه حدیدچی، از جمله ماجرای دیدار دانشجویان دختر در فرانسه یا پاسخ امام به دغدغه تحصیل بانوان، نشان می‌دهد که امام حقوق زنان را به رسمیت می‌شناختند و با تمام توان از حضور مؤثر آنان دفاع می‌کردند. در بحبوحه انقلاب و پس از آن، وقتی عده‌ای خواهان محدودیت زنان در انتخابات بودند، امام صریحاً تأکید کردند که زنان نیز باید در صحنه باشند و سیاست‌ورزی تنها مختص مردان نیست.

امام خمینی (ره) با چنین رویکردی، نه‌تنها نظامی دینی و سیاسی را بنیان گذاشتند، بلکه سبک جدیدی از رهبری مبتنی بر قانون‌گرایی، اخلاق اجتماعی و مشارکت همگانی را ارائه دادند؛ الگویی که تا امروز الهام‌بخش بسیاری در جوامع اسلامی و فراتر از آن بوده است.